Rozporządzenie GPSR: Duże zmiany dla przedsiębiorców dotyczące bezpieczeństwa produktów

Od 13 grudnia 2024 r. wchodzi w życie nowe Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z dnia 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1025/2012 i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1828 oraz uchylające dyrektywę 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywę Rady 87/357/EWG.

Rozporządzenie GPSR (General Product Safety Regulation), zostało przyjęte w celu dostosowania przepisów dotyczących bezpieczeństwa produktów do dynamicznie zmieniającego się rynku, uwzględniając m.in. rozwój e-commerce oraz integrację nowych technologii w produktach konsumenckich.

 

Kluczowe zmiany wynikające z GPSR

 

Rozporządzenie GPSR wprowadza szereg zmian i ujednolica przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów na rynku unijnym. Dotyczy ono zarówno nowych, jak i używanych, naprawionych lub odnowionych produktów dostępnych na rynku Unii Europejskiej, które nie są objęte innymi unijnymi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa produktów, bądź też podlegających obowiązującym w UE szczegółowym wymogom dotyczącym bezpieczeństwa w odniesieniu do zagrożeń i czynników, które nie zostały w nich uwzględnione. Rozporządzenie dotyczy produktów oferowanych za pośrednictwem wszystkich kanałów sprzedaży, przy czym wykluczone zostały niektóre kategorie produktów (np. leki, żywność, rośliny i zwierzęta).

Kluczowe cele regulacji to:

1. Zwiększenie ochrony konsumentów – zapewnienie, że wszystkie produkty wprowadzane na rynek UE są bezpieczne dla użytkowników.
2. Ujednolicenie wymagań w UE – eliminacja różnic w przepisach krajowych, które mogą utrudniać swobodny przepływ towarów.
3. Dostosowanie do nowych technologii – regulacja obejmuje również produkty cyfrowe, IoT (Internet of Things) oraz inne zaawansowane rozwiązania technologiczne.
4. Zapewnienie odpowiedzialności w łańcuchu dostaw – określenie wyraźnych obowiązków dla producentów, importerów, dystrybutorów i platform internetowych.

 

Obowiązki poszczególnych podmiotów

 

Do najważniejszych obowiązków należą:

Producent	Zapewnienie, że produkty są zgodne z wymaganiami bezpieczeństwa Przeprowadzanie oceny ryzyka i sporządzanie odpowiedniej dokumentacji Podejmowanie natychmiastowych działań w przypadku podejrzenia, że wprowadzany produkt jest niebezpieczny Udostępnianie danych kontaktowych do reklamacji i prowadzenie rejestru otrzymanych reklamacji. Oznakowanie produktów i zapewnienie identyfikowalności.
Importer	Sprawdzanie, czy produkty importowane do UE spełniają wymagania GPSR. Umieszczenia danych kontaktowych na produktach i upewnienie się że znajdują się na nich jasne informacje i instrukcje dotyczące bezpieczeństwa. Odpowiedzialność za produkty podczas transportu i przechowywania. W przypadku zidentyfikowania niebezpiecznego produktu – poinformowanie o nim producentów i krajowe organy nadzoru.
Dystrybutor	Weryfikacja zgodności produktów z wymaganiami GPSR przez producentów i importerów przed wprowadzeniem ich na rynek.  Odpowiedzialność za produkty podczas transportu i przechowywania. W przypadku zidentyfikowania niebezpiecznego produktu – poinformowanie o nim producentów, importerów i krajowe organy nadzoru.
Platforma e-commerce	Utworzenie punktów kontaktowych dla organów nadzoru i społeczeństwa Rejestracja w portalu Safety Gate oraz wdrożenie procedur bezpieczeństwa. Zapewnienie minimalnych informacji o bezpieczeństwie i identyfikowalności produktów przed publikacją oferty. Przeprowadzanie wyrywkowych kontroli bezpieczeństwa produktów w publicznych bazach danych. Szybka reakcja na zgłoszenia, informowanie konsumentów i publikowanie szczegółowych informacji w przypadku wycofań produktów. Współpraca z organami nadzoru i innymi podmiotami w sytuacjach wycofań lub wypadków.
Organy nadzorcze	Monitorowanie rynku i podejmowanie działań w przypadku produktów niespełniających norm, w tym przeprowadzanie inspekcji i wycofywanie niebezpiecznych produktów z rynku. Współpraca z innymi partnerami i podmiotami gospodarczymi lub organizacjami konsumenckimi w celu zapewnienia zdrowia i bezpieczeństwa.

 

Wpływ rozporządzenia GPSR na działalność e-commerce

 

Rozporządzenie GPSR wprowadza istotne zmiany dla firm działających w obszarze handlu elektronicznego. Z uwagi na dynamiczny rozwój handlu internetowego i rosnącą liczbę transakcji transgranicznych, nowe przepisy stawiają przed platformami e-commerce szereg dodatkowych wymagań. Ich celem jest zapewnienie, że produkty sprzedawane online są równie bezpieczne, jak te oferowane w tradycyjnych kanałach sprzedaży. Do kluczowych czynników wpływających na działalność e-commerce należą:

• Obowiązek monitorowania zgodności produktów

Platformy internetowe są zobowiązane do sprawdzania, czy produkty oferowane przez sprzedawców spełniają wymagania GPSR. W przypadku wykrycia niezgodności, muszą podjąć działania mające na celu usunięcie takich produktów z oferty. Jeśli produkt okaże się niebezpieczny, platformy muszą aktywnie powiadomić o tym konsumentów, którzy dokonali zakupu.

• Szybsza reakcja na zgłoszenia

GPSR nakłada na platformy obowiązek ustanowienia procedur pozwalających na szybkie reagowanie na zgłoszenia dotyczące produktów niebezpiecznych. To oznacza konieczność inwestowania w technologie umożliwiające automatyczne monitorowanie zgłoszeń i zarządzanie wycofywaniem produktów.

• Współpraca z organami nadzorczymi

Platformy muszą wspierać działania organów nadzorczych, np. poprzez udostępnianie danych dotyczących produktów i sprzedawców. Może to wiązać się z koniecznością aktualizacji systemów informatycznych.

• Osoba odpowiedzialna w UE

GPSR wymaga, aby każdy produkt wprowadzany na rynek UE miał wyznaczoną osobę odpowiedzialną w Unii Europejskiej. Jest to szczególnie istotne w przypadku platform umożliwiających sprzedaż produktów z krajów trzecich, takich jak Chiny czy USA. Osoba odpowiedzialna odpowiada za:

1. 1. Sprawdzenie zgodności produktu z wymogami unijnymi,
   2. Opracowanie i przechowywanie dokumentacji technicznej,
   3. Współpracę z organami nadzoru rynku.

 

Wyzwania i korzyści dla sektora e-commerce

 

Nie budzi wątpliwości że nowe przepisy stanowią wyzwanie dla przedsiębiorców, a ich nieprzestrzeganie może zaskutkować wysokimi karami pieniężnymi. Chociaż GPSR wprowadza nowe obowiązki, ma również potencjał do wzmocnienia zaufania konsumentów do zakupów online. Zwiększa bowiem bezpieczeństwo produktów i ujednolica przepisy na poziomie UE, budując zaufanie konsumentów do firm przestrzegających przepisów.

Podsumowując, rozporządzenie GPSR wymusza na firmach e-commerce większą odpowiedzialność za oferowane produkty i współpracę z regulatorem rynku. Chociaż wprowadzenie nowych procedur może wiązać się z dodatkowymi kosztami, w dłuższej perspektywie GPSR przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa produktów na rynku unijnym i budowy większego zaufania wśród konsumentów.

W celu sprawdzenia czy twoja firma spełnia wymogi wynikające z rozporządzenia GPSR zachęcamy do zakupu poradnika dla przedsiębiorców, zawierającego checklistę obowiązków związanych z GPSR z punktu widzenia sprzedawców, producentów, importerów, dystrybutorów oraz innych podmiotów, w tym platform handlowych.

A jeżeli po lekturze niniejszego artykułu nasuwają się dodatkowe pytania, zachęcamy do zapoznania się również z webinarem GPSR okiem Sprzedawcy, Importera, Producenta – Webinar od Prokonsumencki.pl, podczas którego prawnicy z Prokonsumencki.pl odpowiadali na pytania przedsiębiorców z branży e-commerce.