W dzisiejszym artykule przedstawimy zalety kolejnego zapisu w przygotowywanym przez naszych prawników regulaminie sklepu internetowego. Pozwala on na zabezpieczenie interesów sprzedawcy w relacjach z przedsiębiorcami (B2B). Tym razem pokażemy, jak w skuteczny sposób można ograniczyć odpowiedzialność sprzedawcy w stosunku do klientów niebędących konsumentami.
Odpowiedzialność na zasadach ogólnych – dlaczego warto ją zmodyfikować w regulaminie sklepu na korzyść sprzedawcy
W jednym z naszych poprzednich artykułów wyjaśnialiśmy, w jaki sposób można całkowicie wyłączyć odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi w relacjach B2B. Rękojmia to oczywiście podstawowa zasada odpowiedzialności sprzedawcy za jego produkt, która pozwala klientom na składanie reklamacji w przypadku dostrzeżenia wady zakupionego towaru. Sam fakt wyłączenia rękojmi wobec przedsiębiorców jednak nie sprawia jeszcze, że sprzedawca może czuć się całkiem bezpiecznie i liczyć na to, że nie poniesie żadnej odpowiedzialności w przypadku zaniedbań w wykonaniu umowy na rzecz klienta niebędącego konsumentem.
Wyłączenie rękojmi sprawia jedynie, że sprzedawcę trudniej będzie pociągnąć do odpowiedzialności w przypadku np. wad towaru, ponieważ wówczas odpowiadać on będzie na zasadach ogólnych Kodeksu cywilnego, które formułują odpowiedzialność kontraktową, tj. z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Klienta obarcza wtedy ciężar dowiedzenia, że (1) sprzedawca nie wykonał lub wykonał nieprawidłowo umowę, a (2) klient poniósł szkodę, (3) która pozostaje w związku przyczynowym z nieprawidłowym wykonaniem umowy sprzedaży przez sprzedawcę.
Zgodnie z zasadami ogólnymi sprzedawca będzie odpowiedzialny za działanie umyślne, jak i nieumyślne, którym wyrządzono szkodę klientowi – a zatem będzie odpowiadał także za niezachowanie należytej staranności w wykonaniu umowy sprzedaży. Najprościej mówiąc, odpowiada także za to, że nie zrobił wszystkiego, co w jego mocy, by wykonać umowę jak najlepiej. Jego odpowiedzialność obejmuje także zwłokę w wykonaniu zobowiązania umownego, a ponadto zaniechania i działania jego podwykonawców.
W związku z nieprawidłowym wykonaniem umowy sprzedaży klient może domagać się od sprzedawcy naprawienia wynikłej z tego faktu szkody poprzez zapłatę odszkodowania. Zasadniczo roszczenie klienta może obejmować nie tylko rzeczywiście poniesioną przez niego szkodę (np. sumę wydatków, jakie był zmuszony ponieść w związku z koniecznością doprowadzenia wadliwego towaru do stanu zgodności z umową), ale także utracone przez niego korzyści.
Z utraconą korzyścią możemy mieć do czynienia, gdy klient biznesowy kupił określony produkt dlatego, że był mu potrzebny do wykonania umowy z jego klientem końcowym, np. zamierzał produkt sprzedać po dokonaniu w nim określonych modyfikacji. Nieprawidłowe wykonanie umowy sprzedaży przez sprzedawcę, polegające chociażby na zwłoce w wydaniu towaru, może doprowadzić do tego, że klient biznesowy straci potencjalnego klienta oraz wynagrodzenie, jakie otrzymałby, gdyby mógł wykonać swoją umowę.
Ograniczenie odpowiedzialności sprzedawcy w regulaminie sklepu internetowego – granice wyłączenia odpowiedzialności
Jak zatem widzimy – sprzedawca, pomimo wyłączenia rękojmi dla przedsiębiorców, musi zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności, jaką nadal ponosi według przepisów ogólnych o odpowiedzialności kontraktowej.
Na szczęście przepisy te pozwalają nam dokonać rozszerzenia, jak i ograniczenia zakresu odpowiedzialności w relacjach z kontrahentami.
„Dłużnik może przez umowę przyjąć odpowiedzialność za niewykonanie lub za nienależyte wykonanie zobowiązania z powodu oznaczonych okoliczności, za które na mocy ustawy odpowiedzialności nie ponosi.”
– art. 473 §1 Kodeksu cywilnego
„Nieważne jest zastrzeżenie, iż dłużnik nie będzie odpowiedzialny za szkodę, którą może wyrządzić wierzycielowi umyślnie.”
– art. 473 §2 Kodeksu cywilnego
Powyższe przepisy prawa cywilnego dają możliwość umownego ograniczenia odpowiedzialności sprzedawcy aż do granic umyślności. Zawarcie w regulaminie sklepu, który stanowi przecież integralną część umowy z klientem, stosownej klauzuli, pozwoli zatem wyłączyć odpowiedzialność sprzedawcy za szkody, które wyrządził w sposób nieumyślny sam, jak i poprzez osoby trzecie, w tym działających dla niego podwykonawców.
„Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.”
„(…) w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.”
– art. 361 §1 oraz §2 Kodeksu cywilnego
Przepisy dają nam także sposobność, by zastrzec w regulaminie, że sprzedawca ponosi odpowiedzialność jedynie za typowe i rzeczywiście poniesione szkody, nie natomiast za ewentualne utracone przez klienta korzyści. Pozwala to na zredukowanie ryzyka zapłaty dużo wyższego odszkodowania niż to, które należy się jedynie za rzeczywiste wydatki poniesione przez klienta wskutek nieprawidłowego wykonania umowy. Dzięki tym przepisom możemy nawet zawęzić zakres odpowiedzialności tylko do sumy zapłaconej przez klienta za produkt będący przedmiotem danej umowy sprzedaży. W przypadku sporu sądowego takie zapisy w regulaminie okażą się bardzo wygodne dla dowiedzenia, że strony umownie ograniczyły kwotę, do której sprzedawca odpowiada z tytułu umowy przed klientem biznesowym.
Podsumowanie
Odpowiednie postanowienia w regulaminie sklepu mogą dodatkowo zabezpieczyć interesy sprzedawcy w relacjach z klientami niebędącymi konsumentami. Przepisy Kodeksu cywilnego pozostawiają wiele „furtek”, z których dobry prawnik umiejętnie skorzysta, by w jak największym stopniu ograniczyć odpowiedzialność kontraktową sprzedawcy. Brak takich postanowień w regulaminie sprawia, że odpowiadamy zgodnie z tym, co stanowi ustawa, a więc także za nasze niedbalstwo, za szkodę spowodowaną nieumyślnie oraz za utracone przez klienta w rezultacie korzyści. Bez odpowiedniego zastrzeżenia w regulaminie nie będziemy mogli również powołać się na granicę sumy pieniężnej, do której nasza odpowiedzialność z tytułu umowy została ograniczona.
Prawnicy w naszym serwisie zdają sobie sprawę z możliwości, jakie dają przepisy, żeby z korzyścią dla sprzedawcy uregulować jego odpowiedzialność. Dlatego każdy nasz regulamin zawiera właśnie dodatkowe postanowienia umowne, w tym takie, które służą właśnie wspomnianemu w powyższym artykule ograniczeniu zakresu odpowiedzialności. Zachęcamy do kontaktu z naszym doradcą, jeżeli planują Państwo rozpocząć działalność e-commerce albo szukają Państwo bezpiecznej alternatywy dla obecnego regulaminu. Pomożemy dostosować obecny regulamin lub sporządzimy nowy, w którym zawrzemy wszystkie korzystne dla Państwa zapisy.
