O jakie zmiany chodzi tym razem?
Art. 568 kodeksu cywilnego wskazuje na cztery uprawnienia kupującego, z których może on skorzystać w sytuacji, w której okazuje się, że zakupiony produkt jest wadliwy. Należą do nich:
- obniżenie ceny produktu;
- odstąpienie od umowy;
- naprawa produktu;
- wymiany produktu na nowy, wolny od wad.
O ile pierwsze trzy uprawnienia pozostają bez zmian, o tyle w stosunku do czwartego tj. wymiany produktu na nowy, wolny od wad, od 01 stycznia 2018 r. zostanie wprowadzona spora zmiana. Zgodnie z projektem nowelizacji kodeksu cywilnego, ustawodawca przewidział dodanie nowego art. tj. art. 5682 kodeksu cywilnego, w następującym brzmieniu: „Jeżeli kupującym jest konsument, termin odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmia biegnie na nowo od dnia wymiany rzeczy na wolną od wad.”
Czy zmiany wprowadzane nowelizacją kodeksu cywilnego są słusznym posunięciem ze strony ustawodawcy?
Aby odpowiedzieć na to pytanie warto najpierw zastanowić się, co oznacza wprowadzana zmiana i jak wyglądało to dotychczas. Brzmienie nowego art. 5682 kodeksu cywilnego jest jednoznaczne i wskazuje, że w przypadku wymiany wadliwego produktu na nowy, ten nowy produkt ponownie objęty będzie dwuletnią rękojmią, niezależnie od tego ile czasu minęło od chwili zawarcia pierwszej umowy. Przed wprowadzeniem niniejszej zmiany kwestia ta budziła wiele kontrowersji. Jeśli uznać by, że wymiana produktu na wolny od wad, nie powodowała liczenia terminu rękojmi od nowa mieliśmy do czynienia z sytuacją, kiedy kupujący otrzymywał nowy produkt, ale termin na dochodzenie roszczeń z tytułu rękojmi nie był jednak liczony na nowo. Doprowadzało to do sytuacji, w której kupujący otrzymywał nowy produkt, ale ten już po kilku miesiącach okazywał się tak samo wadliwy jak poprzedni. Jeżeli jednak upłynął już termin na dochodzenie roszczeń z tytułu rękojmi, liczony od pierwszego zakupu, kupującemu często odmawiano możliwości złożenia reklamacji i zostawał on z wadliwym produktem.
Z punktu widzenia kupującego taka zmiana wydaje się być jak najbardziej słuszna. Zniweluje to bowiem negatywne skutki wymiany wadliwego produktu na nowy, który chociaż powinien być w pełni sprawny, nie zawsze taki jest i już po krótkim czasie okazuje się, że również on posiada wady, ale z uwagi na upływ dwóch lat od dnia wydania pierwotnego produktu dochodzenie swoich praw jest znacznie utrudnione.
Taka zmiana wydaje się być tym bardziej słuszna, że przepisy kodeksu cywilnego regulujące instytucję gwarancji w jasny i wyraźny sposób mówią o tym że w przypadku wymiany produktu na wolny od wad, w ramach gwarancji, termin gwarancji biegnie na nowo od chwili wydania nowej rzeczy wolnej od wad. Analogicznej regulacji brakowało z kolei w stosunku do rękojmi.
Jakie skutki niesie ze sobą wprowadzenia nowej regulacji dotyczącej liczenia terminu rękojmi w przypadku wymiany rzeczy na wolną od wad?
Projektowana regulacja w jasny sposób określa, że w przypadku wymiany produktu na nowy, termin rękojmi liczy się nie od momentu wydania pierwszej rzeczy, ale od momentu wydania tej nowej rzeczy. Oznacza to zatem, że niezależnie od tego ile czasu minęło od chwili wydania pierwszego produktu, kupujący nadal ma prawo do korzystania z rękojmi przez okres 2 lat od momentu wydania nowej rzeczy. Nie ma przy tym znaczenia czy taka wymiana nastąpi tylko jeden raz czy też kilkukrotnie, gdyż przepis wskazuje wyraźnie, że wymiana powoduje liczenie terminu rękojmi od nowa w stosunku do wymienionego produktu.
Niewątpliwie jest to mocne zwiększenie praw kupującym, a przy tym również zmniejszenie praw sprzedawcy. Sprzedawca, który wymieni produkt na wolny od wad i który otrzyma ponowną reklamację z tytułu rękojmi w stosunku do nowego produktu nie będzie mógł bronić się tym, że od dnia zakupu upłynęły już 2 lata i tym samym kupujący nie ma prawa do skorzystania z rękojmi. Co więcej, zmiana ta spowoduje, że niekiedy rękojmia może obowiązywać sprzedawcę nawet przez okres kilku lat od dnia faktycznego zawarcia umowy sprzedaży. Przykładowo, jeśli sprzedawca zdecyduje się wymienić produkt na wolny od wad 1,5 roku od dnia zawarcia pierwotnej umowy sprzedaży, rękojmia w stosunku do tego nowego produktu będzie wynosiła 2 lata liczone od dnia wydania nowej rzeczy, a zatem de facto rękojmia sprzedawcy zostanie wydłużona, aż do 3,5 roku licząc od dnia zawarcia pierwszej umowy sprzedaży danego produktu.
Podsumowanie
Nowelizacja kodeksu cywilnego pod kątem zmiany sposobu liczenia terminu rękojmi w przypadku wymiany rzeczy na wolną od wad jest jasna i klarowna. Treść proponowanego przepisu w jasny sposób wskazuje, że w przypadku wymiany produktu na nowy, termin rękojmi będzie liczony na nowo w stosunku do tej nowej rzeczy. Ustawodawca nie wprowadza tutaj żadnych ograniczeń, w których zasada ta mogłaby nie obowiązywać.
Z punktu widzenia kupującego, taka zmiana jest jak najbardziej korzystna, bowiem zabezpiecza go przed utratą rękojmi w krótkim czasie, w przypadku wymiany produktu na nowy, który de facto w krótkim okresie czasu i tak może okazać się wadliwy. Ponadto dodanie art. 5682 kodeksu cywilnego spowoduje, że regulacje dotyczące wymiany produktu na nowy będą takie same zarówno w przypadku gwarancji jak i rękojmia.
Z punktu widzenia sprzedawcy z kolei, zmiana ta jest niekoniecznie korzystna, bowiem przy każdej wymianie produktu na nowy, termin rękojmi będzie liczony na nowo, co może spowodować znaczne wydłużenie odpowiedzialności sprzedawcy za produkty licząc od chwili zawarcia pierwotnej umowy.
Projektowana zmiana ma wejść w życia z dniem 01 stycznia 2018 r. i ma mieć zastosowanie wyłącznie do umów zawartych po tym terminie. Do umów zawartych przed 01 stycznia 2018 r. zastosowanie będą miały dotychczasowe regulacje kodeksu cywilnego.
