Obraźliwe komentarze – W dzisiejszym artykule postaramy się odpowiedzieć na coraz częściej zadawane przez naszych klientów pytanie: Czy kontrowersyjne, niezgodne z prawdą wpisy dodawane na forach internetowych mogą naruszyć dobra osobiste innego użytkownika forum posługującego się pseudonimem ? W obecnych czasach, różnego rodzaju stron, na których możliwa jest wymiana opinii, dodawanie postów jest coraz więcej, czy to na odrębnie dedykowanych serwisach czy też podstronach wchodzącymi w skład większych platform. Tam gdzie jest możliwość uczestniczenia w forum, wymiany opinii, udziału w dyskusji, tam potencjalnie mogą się pojawić wypowiedzi mogące zdaniem adresata naruszyć jego dobre imię, godność czy wizerunek.
Inspiracją i jednocześnie podstawą do stworzenia tego artykułu jest wyrok Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2018 roku w sprawie o sygnaturze I CSK 418/17, w którym to znajdziemy jednoznaczną odpowiedź na zadane powyżej pytanie.
Zapraszamy do lektury.
Stan faktyczny
W prezentowanym orzeczeniu powodem w sprawie, a więc podmiotem, którego dobra osobiste miały zostać naruszone – był czynny użytkownik forum internetowego, który dopuścił w swojej wypowiedzi obraźliwe komentarze. Tak jak powód w tej sprawie, tak wszyscy użytkownicy forum posługiwali się dodając posty pseudonimami inaczej loginami. Pewnego dnia jeden z pozwanych w tej sprawie, administrator forum dodał post, który negatywnie odnosił się do postów i działań jednego z użytkowników, określając jego zachowanie między innymi jako „chamskie” oraz „infantylnie głupie”. Tym użytkownikiem, do którego post się ten odnosił był powód w omawianej sprawie. Po zapoznaniu się z powyższym postem, użytkownik za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika, wezwał administratora forum do zaprzestania naruszania dóbr osobistych oraz usunięcia ich skutków. Administrator nie ustosunkował się w żaden sposób do wezwania jednego z użytkowników, a następnie bezterminowo zablokował konto tego użytkownika, tak aby nie miał on możliwości korzystania z forum. Przyczyną wszelkich działań, w tym dodania spornego postu, a później zablokowania konta przez administratora i moderatora forum miały być prowokacyjne i zaczepne wypowiedzi powoda, między innymi podważające kwalifikacje intelektualne innych użytkowników forum.
Roszczenie o ochronę dobra osobistego w postaci czci
Mając na uwadze powyższy stan faktyczny, powód w tej sprawie wywiódł roszczenie o ochronę dobra osobistego w postaci czci w obu aspektach tj. godności i dobrego imienia z treści wcześniej wspomnianego wpisu administratora, który napisał obraźliwe komentarze do zachowania i działania powoda na forum. Zdaniem Sądu Najwyższego ocena, czy doszło w tej sprawie do naruszenia dobrego imienia lub godności wymagała odrębnego odniesienia się do każdego z tych dóbr w kontekście przyjętych kryteriów. Kluczowe zdaniem Sądu zarówno analizując dobre imię jak i godność jest zastosowanie obiektywnych kryteriów w postaci ocen społecznych kształtowanych przez ludzi rozsądnie i uczciwie myślących. Kluczowe nie jest zatem uwzględnienie reakcji społeczeństwa na konkretne zachowane, a uwzględnienie ukształtowanie opinii występującej w społeczeństwie.
Ogólne zasady dotyczące ochrony dobrego imienia dotyczą także wypowiedzi zamieszczanych w Internecie
Wyraźnie wskazano w tym orzeczeniu, że dokładnie te same zasady dotyczące ochrony dobrego imienia przed naruszeniami ukształtowane w doktrynie, znajdują zastosowanie do wypowiedzi zamieszczanych w Internecie.
Zdaniem Sądu Najwyższego, z tego względu, że Internet nie jest jednorodny w swej strukturze, należy wziąć pod uwagę charakterystykę i sposób działania danego forum. Login, nick pełni tym samym różne funkcje, może stanowić nie tylko element konieczny w procesie logowania, ale też element identyfikujący użytkownika w społeczności internetowej, element wyróżniający i informujący o prowadzonej działalności gospodarczej lub o innym profilu.
„Decydujące znaczenie dla oceny naruszenia tego aspektu czci trzeba zatem przypisać rozpoznawalności użytkownika jako konkretnej osoby, a nie rozpoznawalności nicka, a dopiero po ziszczeniu się tego warunku, badaniu podlega stałość, regularność i stopień aktywności użytkownika na forum. Stanowiska przeciwnego nie uzasadnia specyfika medium, jakim jest internet i powszechne kontaktowanie się za pomocą oznaczeń nieidentyfikujących użytkowników, bo przyznanie ochrony na podstawie art. 24 k.c. determinuje istota danego dobra osobistego.”
Wobec powyższego, sama rozpoznawalność użytkownika forum, jego internetowego pseudonimu czy loginu na znaczną skalę nie oznacza jeszcze, że poprzez dosadny czy kontrowersyjny wpis automatycznie zostaną naruszone dobra osobiste takiego użytkownika. Jeżeli po samym nicku nie jest możliwe wskazanie konkretnej osoby, która jest autorem wypowiedzi, wówczas ochrona na podstawie art. 24 k.c. nie będzie przysługiwać. Dopiero w następnej kolejności, niejako wtórnie w takich sytuacjach powinna zostać badana aktywność danego użytkownika na forum.
Język używany w Internecie ma ostrzejszy charakter
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tego wyroku, wskazał także na stanowisko Europejskiego Trybunału Praw Człowieka: „Jak wskazał Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z dnia 2 lutego 2016 r. w sprawie Magyar Tartalomszolgáltatók (MTE) i Index.hu Zrt przeciwko Węgrom, dla ustalenia, czy wypowiedź miała charakter zniesławiający nie jest rozstrzygające użycie w niej wulgaryzmów, język używany w Internecie ma ostrzejszy charakter, niż w przypadku innych mediów i internauci powinni tolerować bardziej dosadne wpisy i komentarze.”
Co ciekawe, Sąd Najwyższy wyraźnie podkreślił, iż wypowiadając się na forach internetowych, choćby miały one charakter zamknięty – należy liczyć się z „ostrością oceny wpisów oraz użyciem języka nieakceptowanego w innych mediach”. Ponadto, odnosząc się do wcześniejszych postów powoda, Sąd stwierdził, że każdy kto stosuje prowokacyjną, dosadną, kontrowersyjną oraz miejscami wulgarną narrację musi liczyć się z odpowiedzią na tym samym bądź zbliżonym poziomie.
Co jest także nie mniej ważnym elementem – publikując posty, biorąc udział w dyskusji prowadzonej w ramach danego forum, użytkownik ma obowiązek dostosowania się do obowiązującego regulaminu, co za tym idzie akceptacją możliwości moderowania postów przez administratorów, co miało miejsce w tej sprawie. Obraźliwe komentarze są naruszeniem nie tylko regulaminu forum ale i innych praw.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego
Mając na uwadze powyższe elementy uzasadnienia, na które wskazał Sąd Najwyższy, zaskoczeniem w tej sytuacji nie jest ostateczne rozstrzygnięcie. Skarga kasacyjna została oddalona z uwagi na brak naruszenia dóbr osobistych w postaci czci i dobrego imienia, co zdaniem powoda miało mieć miejsce poprzez posty oraz działania moderatora forum. Kluczowym elementem jest brak możliwości zidentyfikowania konkretnej osoby, a właściwie imienia i nazwiska na podstawie używanego przez powoda nicka.
Nie zmienia to faktu, że w innym kontekście sytuacyjnym, w przypadku posługiwania się nickiem, który bezpośrednio pozwala zidentyfikować wypowiadającą się osobę – może dojść do naruszenia dóbr osobistych.
„Powód posługiwał się nickiem i zarówno on, jak i jego żona, nie był identyfikowany na forum, nawet wśród moderatorów. Kwestionowana wypowiedź ukazała się na forum dostępnym tylko dla zarejestrowanych użytkowników i tylko im mogła być znana. Fakt, że powód prowadzi działalność w organizacjach społecznych i we Wspólnocie Mieszkaniowej oraz ma liczną grupę prywatnych znajomych, sąsiadów z innych wspólnot mieszkaniowych i komunikuje się używając pseudonimu/nicka „c.”, nie świadczy o jego rozpoznawalności na forum.”
Podsumowanie
Z powyższego wyroku bezpośrednio wynika kilka istotnych kwestii. Po pierwsze do wypowiedzi zamieszczanych w Internecie zastosowanie znajdują ogólne zasady dot. ochrony dóbr osobistych. Po drugie zamieszczając obraźliwe komentarze w ramach forum musimy liczyć się z ostrzejszą oceną tego typu sformułowań oraz z odpowiedzią na podobnym, zbliżonym dosadnością poziomie. Ponadto, aby mówić o naruszeniu dóbr osobistych poprzez post na forum, nasz nick/ login musi być bezpośrednio identyfikowalny z naszym imieniem i nazwiskiem. Jeżeli poprzez nasz pseudonim, identyfikacja nie jest możliwa, wówczas do naruszenia dóbr osobistych nie dojdzie.
Z tego typu spornymi sytuacjami powstałymi w związku z wypowiedziami na różnego rodzaju forach mamy do czynienia coraz częściej. Jeżeli masz wątpliwości co do tego, czy możesz w Twojej sytuacji podjąć jakiekolwiek kroki prawne mające na celu usunięcie wypowiedzi godzących w Twoje dobre imię, zachęcamy do kontaktu. Nasi prawnicy po przeanalizowaniu Twojej sprawy, z pewnością znajdą właściwe rozwiązanie.
