Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrywał skargę kasacyjną spółki prowadzącej aptekę. Apteka ta prowadziła sprzedaż swoich leków na portalu Allegro Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF) uznał tę praktykę za niezgodną z właściwymi przepisami i nakazał zaprzestanie jej stosowania. Oparł się na przepisach ustawy Prawo farmaceutyczne oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych.
Jak zakończyła się ta sprawa? Dowiesz się o tym z tego artykułu.
Sprzedaż leków przez Internet – regulacje prawne
Zgodnie z art. 68 ust. 3 Prawa farmaceutycznego:
Dopuszcza się prowadzenie przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza, z wyjątkiem produktów leczniczych, których wydawanie ograniczone jest wiekiem pacjenta.
Sprzedaż wysyłkowa została zdefiniowana w art. 2 ust. 37aa Prawa farmaceutycznego, jako:
umowa sprzedaży produktów leczniczych zawierana z pacjentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystywaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia niezaadresowanego lub zaadresowanego, listu seryjnego w postaci drukowanej lub elektronicznej, reklamy prasowej z wydrukowanym formularzem zamówienia, reklamy w postaci elektronicznej, katalogu, telefonu, telefaksu, radia, telewizji, automatycznego urządzenia wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej lub innych środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. z 2017 r. poz. 1219);
Z kolei wspomniane rozporządzenie Ministra Zdrowia, wydane w wykonaniu ustawy, określa wymogi jakie sprzedaż wysyłkowa musi spełniać. Zgodnie z § 2 ust. tego aktu prawnego:
Warunkiem realizacji wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych jest złożenie zamówienia:
1) w miejscu prowadzenia apteki ogólnodostępnej lub punktu aptecznego, zwanych dalej „placówkami”;
2) telefonicznie;
3) faksem;
4) za pomocą poczty elektronicznej;
5) za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki.
Dlaczego zdaniem GIF nie można sprzedawać leków na Allegro
Główny zarzut jaki GIF, a później sądy administracyjne sformułowały wobec apteki, to prowadzenie sprzedaży nie poprzez swoją stronę internetową a za pośrednictwem portalu aukcyjnego. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie:
(…) formularz zamówienia musi być umieszczony na stronie internetowej placówki (apteki albo punktu aptecznego), a nie na stronie internetowej pośrednika pomiędzy sprzedającym a kupującym, jakim jest portal [Allegro.pl].
Również NSA podzielił tę interpretację, wskazując, że:
(…) ustawodawca dopuszczając prowadzenie przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne wysyłkowej sprzedaży produktów leczniczych wydawanych bez przepisu lekarza wykluczył możliwość pośrednictwa w zawieraniu umów.
Portal aukcyjny został zatem uznany za pośrednika. Z kolei sprzedaż leków przez pośrednika jest niezgodna z przytoczonym powyżej przepisu rozporządzenia, który dopuszcza sprzedaż wysyłkową wyłącznie w kilku sytuacjach. Jedną z nich jest sprzedaż „za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej placówki”.
Spółka prowadząca aptekę wskazała z kolei, że przepis ten jest sprzedany z regulacjami ustawowymi, które dopuszczają generalnie sprzedaż wysyłkową. Podają one jedynie przykładowy katalog sposobów prowadzenia takiej sprzedaży: „umowa sprzedaży produktów leczniczych zawierana z pacjentem bez jednoczesnej obecności obu stron, przy wykorzystywaniu środków porozumiewania się na odległość, w szczególności drukowanego lub elektronicznego formularza zamówienia.” Zatem przepis ten w niedopuszczalny sposób ogranicza możliwość sprzedaży na odległość poprzez sformułowanie zamkniętego katalogu sposobów takiej sprzedaż.
NSA nie podzielił jednak tego stanowiska i pokreślił, że:
(…) ustanowiona w § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2008 r. zasada, że podstawą wydania produktu leczniczego z apteki lub punktu aptecznego w ramach wysyłkowej sprzedaży jest zamówienie nie narusza regulacji ustawowych.
Sprzedaż leków przez Internet tak, a na Allegro nie
Zarówno organ kontrolny, jak i sądy stanęły w tej sprawie na stanowisku, że sprzedaż przez aptekę leków w serwisie aukcyjnym, takim jak Allegro, nie jest dozwolona, w przeciwieństwie do sprzedaży w sklepie internetowym.
Co oznacza ten wyrok? Czy apteki, które działają na Allegro od lat muszą zaprzestać sprzedaży poprzez ten kanał? Przede wszystkim trzeba pokreślić, że jest to wyrok w indywidualnej sprawie. Nie ma on automatycznego zastosowania do wszystkich aptek, a jedynie do tej, która brała udział w postępowaniu. Ponadto samo Allegro umożliwia różne rodzaje sprzedaży i ciągle rozwija swoje usługi.
Warto też zauważyć, że argumentacja użyta przez GIF oaz sądy jest kontrowersyjna. Rozporządzenie Ministra Zdrowia rzeczywiście wydaje się nie w pełni współgrać z uregulowaniem ustawowym. Nie do końca przekonujące jest również określenie portalu aukcyjnego jako pośrednika, w sytuacji gdy umowy sprzedaży zawierane są pomiędzy apteką a klientem. Z powyższych względów, dopóki nie pojawi się więcej wyroków dotyczących opisanej kwestii, nie można przewidzieć czy interpretacja zaprezentowana przez NSA w tej sprawie stanie się obowiązującą. Prowadząc jako apteka sprzedaż leków przez Internet, pamiętajmy jednak, że opisane wymogi nie są jedynymi jakie musimy spełnić. Profesjonalnie napisany regulamin oraz świadomość właściwych dla aptek wymogów informacyjnych powinny być postawą każdej sprzedaży leków na odległość.
Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat wymogów skierowanych zarówno do aptek, jak i do wszystkich sprzedawców internetowych, zapraszamy do kontaktu – na pewno będziemy w mogli pomóc.
