Odpowied\u017a na pytanie zadane w tytule tego artyku\u0142u nie nale\u017cy do \u0142atwych i pozostaje w zale\u017cno\u015bci od konkretnych okoliczno\u015bci. Temat ten by\u0142 ju\u017c przedmiotem wielu tocz\u0105cych si\u0119 dyskusji a tak\u017ce orzecze\u0144 s\u0105dowych. Jedno z takich orzecze\u0144, a mianowicie wyrok S\u0105du Rejonowego dla \u0141odzi \u2013 Widzewa w \u0141odzi z dnia 31 marca 2017 roku, sta\u0142 si\u0119 inspiracj\u0105 dla napisania tego artyku\u0142u[1]<\/a><\/strong>.<\/p>\n Zapalny punkt stanu faktycznego tej sprawy polega\u0142 na tym, \u017ce pracownik dzia\u0142alno\u015bci zajmuj\u0105cej si\u0119 us\u0142ugami drukarskimi odm\u00f3wi\u0142 \u015bwiadczenia<\/a> na rzecz Fundacji, kt\u00f3ra chcia\u0142a zam\u00f3wi\u0107 roll-up z tre\u015bciami promuj\u0105cymi ruch LGBT tj. ruch na rzecz lesbijek, gej\u00f3w, os\u00f3b biseksualnych oraz os\u00f3b transp\u0142ciowych.<\/p>\n S\u0105d uzna\u0142, \u017ce jest on winny zarzucanego mu czyn, jednak ostatecznie odst\u0105pi\u0142 od wymierzenia kary i stwierdzi\u0142, \u017ce zachowanie obwinionego charakteryzuje si\u0119 niewielkim stopniem spo\u0142ecznej szkodliwo\u015bci. S\u0105d opar\u0142 sw\u00f3j wyrok na art. 138 Kodeksu Wykrocze\u0144 (dalej: k.w.), kt\u00f3ry umiejscowiony jest w rozdziale XV zatytu\u0142owanym \u201eWykroczenia przeciwko interesom konsument\u00f3w\u201d, a brzmi nast\u0119puj\u0105co:<\/p>\n \u201eKto, zajmuj\u0105c si\u0119 zawodowo \u015bwiadczeniem us\u0142ug, \u017c\u0105da i pobiera za \u015bwiadczenie zap\u0142at\u0119 wy\u017csz\u0105 od obowi\u0105zuj\u0105cej albo umy\u015blnie bez uzasadnionej przyczyny odmawia \u015bwiadczenia, do kt\u00f3rego jest obowi\u0105zany<\/strong>, podlega karze grzywny\u201d. <\/em><\/p>\n Na marginesie nale\u017cy zauwa\u017cy\u0107, \u017ce dokonuj\u0105c wyk\u0142adni tego przepisu nie nale\u017cy kierowa\u0107 si\u0119 jego umiejscowieniem, bowiem nie jest on kierowany jedynie do um\u00f3w w obrocie konsumenckim<\/a>, o czym \u015bwiadcz\u0105 m.in. inne przepisy znajduj\u0105ce si\u0119 w tym rozdziale.<\/p>\n Omawiany przypadek dotyczy drugiego ze wskazanych w artykule 138 k.w. postaci wykrocze\u0144. Aby do niego dosz\u0142o musz\u0105 \u0142\u0105cznie zaistnie\u0107 trzy przes\u0142anki:<\/p>\n Pierwsza z przes\u0142anek bez w\u0105tpienia mia\u0142a miejsce, bowiem obwiniony tego nie kwestionowa\u0142, a w tre\u015bci maila skierowanego do Fundacji napisa\u0142: \u201eWitam, Odmawiam wykonania rollupu z otrzymanej grafiki. Nie przyczyniamy si\u0119 do promocji ruch\u00f3w LGBT nasz\u0105 prac\u0105\u201d. Je\u017celi chodzi o drug\u0105 ze wskazanych przes\u0142anek to nale\u017cy zauwa\u017cy\u0107, \u017ce zar\u00f3wno doktryna jak i orzecznictwo zgodnie przyjmuj\u0105, \u017ce aby odmowa \u015bwiadczenia us\u0142ug by\u0142a uzasadniona musz\u0105 zaistnie\u0107 obiektywne przes\u0142anki uniemo\u017cliwiaj\u0105ce wykonanie danej us\u0142ugi lub nadmiernie je utrudniaj\u0105ce. Uzasadniona odmowa \u015bwiadczenia us\u0142ug mo\u017ce mie\u0107 r\u00f3\u017cne przyczyny, np. choroba, zaplanowany urlop, brak narz\u0119dzi, materia\u0142\u00f3w, surowc\u00f3w, \u017c\u0105dana us\u0142uga przekracza umiej\u0119tno\u015bci osoby, stan, w jakim znajduje si\u0119 klient (odmowa \u015bwiadczenia us\u0142ug przez taks\u00f3wkarza przewiezienia osoby nietrze\u017awej) .<\/p>\n Najbardziej problematycznym jest jednak ustalenie sensu trzeciej przes\u0142anki przepisu art. 138 k.w. odnosz\u0105cej si\u0119 do \u201eobowi\u0105zku\u201d \u015bwiadczenia us\u0142ugi przez przedsi\u0119biorc\u0119. Jerzy Bafia definiuje obowi\u0105zek \u015bwiadczenia us\u0142ug jako pozostawanie do dyspozycji ka\u017cdego, kto \u017c\u0105da \u015bwiadczenia za przewidzian\u0105 zap\u0142at\u0119[2]<\/a><\/strong>. Zdanie to podzieli\u0142 w niniejszej sprawie tak\u017ce S\u0105d ustalaj\u0105c, \u017ce prowadz\u0105cy dzia\u0142alno\u015b\u0107 danego typu ma obowi\u0105zek \u015bwiadczenia us\u0142ugi ka\u017cdemu klientowi, kt\u00f3ry jest got\u00f3w ui\u015bci\u0107 cen\u0119. Nale\u017cy jednak zastanowi\u0107 si\u0119 czy przepis ten stanowi relikt ustawodawstwa PRL-u \u2013 i czy zatem powinien zosta\u0107 zmieniony z uwagi na obecne stosunki spo\u0142eczno-gospodarcze – czy mo\u017ce istnieje jaki\u015b podzia\u0142 na przypadki, w kt\u00f3rych przedsi\u0119biorca jest obowi\u0105zany do \u015bwiadczenia us\u0142ugi oraz przypadki, w kt\u00f3rych przedsi\u0119biorca ma swobod\u0119 w ustalaniu swoich kontrahent\u00f3w. Przyjmuj\u0105c zapatrywanie wi\u0119kszej cz\u0119\u015bci doktryny jak i S\u0105du w niniejszej sprawie powstaje konflikt wzgl\u0119dem podstawowej instytucji w naszym Kodeksie Cywilnym, a mianowicie zasady swobody um\u00f3w.<\/p>\n Poza tym nale\u017cy zastanowi\u0107 si\u0119 po co ustawodawca wyr\u00f3\u017cni\u0142 kategori\u0119 przedsi\u0119biorc\u00f3w \u201ezobowi\u0105zanych\u201d. Wydaje si\u0119, \u017ce obecnie nie mo\u017cna przyjmowa\u0107, \u017ce przedsi\u0119biorca jest zobowi\u0105zany do zawarcia umowy, chyba \u017ce istnieje wyra\u017any przepis prawny np. w przypadku dostawcy energii elektrycznej do zawarcia umowy z konsumentem[3]<\/a><\/strong>.<\/p>\n Pozostawiaj\u0105c na moment kwestie \u015bwiatopogl\u0105dowe na bok, nale\u017cy zgodzi\u0107 si\u0119 ze stanowiskiem S\u0105du, \u017ce pracownik drukarni w niniejszym przypadku dokona\u0142 selekcji klient\u00f3w. \u00a0Wydaje si\u0119 jednak, \u017ce obecnie jedynym przepisem, kt\u00f3ry m\u00f3g\u0142by stanowi\u0107 sankcj\u0119 za takie zachowanie s\u0105 art. 23 oraz art. 24 Kodeksu Cywilnego czyli przepisy dotycz\u0105ce ochrony d\u00f3br osobistych. Przepisy Kodeksu Karnego dotycz\u0105ce dyskryminacji maj\u0105 zastosowanie jedynie w przypadku przemocy i gro\u017aby (art. 119) albo publicznego znies\u0142awienia grupy ludzi (art. 257), kt\u00f3re to przypadki nie mia\u0142y miejsca w niniejszej sprawie.<\/p>\n S\u0105d stwierdzi\u0142, \u017ce art. 138 k.w. ma s\u0142u\u017cy\u0107 zwalczaniu przypadk\u00f3w odmawiania \u015bwiadczenia us\u0142ug, motywowanego np. uprzedzeniami, prowadz\u0105cego do szykanowania okre\u015blonej grupy klient\u00f3w. Jest to niew\u0105tpliwie trafny postulat. Jednak\u017ce z uwagi na redakcj\u0119 przepisu art. 138 k.w. nale\u017cy zastanowi\u0107 si\u0119 czy rzeczywi\u015bcie powinien by\u0107 on podstaw\u0105 wyroku w niniejszej sprawie, bowiem dotyczy on jedynie przedsi\u0119biorc\u00f3w pozostaj\u0105cych w obowi\u0105zku \u015bwiadczenia us\u0142ugi.<\/p>\n Niezale\u017cnie jednak od dos\u0142ownego brzmienia omawianego przepisu nale\u017cy uwzgl\u0119dni\u0107 fakt, \u017ce obecnie taka wyk\u0142adnia jest powszechnie akceptowana. Maksymalna grzywna w przypadku omawianego przepisu wynosi 5000 z\u0142otych[4]<\/a><\/strong>.<\/p>\n [1]<\/a><\/strong> Link do wyroku<\/em> <\/p>\n<\/span>","protected":false},"excerpt":{"rendered":" Odpowied\u017a na pytanie zadane w tytule tego artyku\u0142u nie nale\u017cy do \u0142atwych i pozostaje w zale\u017cno\u015bci od konkretnych okoliczno\u015bci. Temat ten by\u0142 ju\u017c przedmiotem wielu tocz\u0105cych si\u0119 dyskusji a tak\u017ce orzecze\u0144 s\u0105dowych. Jedno z takich orzecze\u0144, a mianowicie wyrok S\u0105du Rejonowego dla \u0141odzi \u2013 Widzewa w \u0141odzi z dnia 31 marca 2017 roku, sta\u0142 si\u0119 […]<\/p>\n","protected":false},"author":2,"featured_media":8421,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_et_pb_use_builder":"","_et_pb_old_content":"","_et_gb_content_width":"","footnotes":""},"categories":[356,358,792],"tags":[3223,3218,3217,3221,3219,3220,3226,3224,3222,2182,2183,3225],"yoast_head":"\nKlauzula sumienia w drukarni?<\/strong><\/h2>\n
Odmowa \u015bwiadczenia us\u0142ug – kara grzywny<\/strong><\/h3>\n
\n
<\/h3>\n
Obowi\u0105zek \u015bwiadczenia us\u0142ugi przez przedsi\u0119biorc\u0119<\/strong><\/h3>\n
Kwalifikacja prawna<\/strong><\/h3>\n
Podsumowanie<\/strong><\/h3>\n
\n[2]<\/a><\/strong> J. Bafia (w:) Bafia, Egierska, \u015amietanka, s. 325<\/em>
\n[3]<\/a><\/strong> Art. 5a ust. 1 ustawy \u2013 Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. z p\u00f3\u017aniejszymi zmianami.<\/em>
\n[4]<\/a><\/strong> Art. 1 ustawy \u2013 Kodeks Wykrocze\u0144 z dnia 20 maja 1991 r. z p\u00f3\u017aniejszymi zmianami.<\/em><\/p>\n