Czy pomyłka w cenie towaru w sklepie internetowym obliguje sprzedawcę do realizacji takiego zamówienia? Nawet w sytuacji, gdy cena towaru została zaniżona stokrotnie? Nierzadko zgłaszają się do nas sprzedawcy z sytuacją, w której sam sprzedawca, pracownik lub nawet hurtownia, z którą współpracują, wprowadzając towar do sklepu internetowego popełnili błąd w cenie towaru – przykładowo towar który powinien kosztować 5500 zł, zostaje oznaczony ceną 55 zł.

Zachęcamy od razu do obejrzenia krótkiego filmu z Radcą Prawnym Prokonsumencki.pl, który dość szeroko omawia aspekt pomyłki w cenie towaru w sklepie internetowym i tego jak Sprzedawca może sobie z tym poradzić:

Jak zwykle nie ma prostej odpowiedzi

Do tej pory tego typu sprawy kończyły się zazwyczaj niekorzystnie dla sprzedawców internetowych. Jednak po kilku ostatnich orzeczeniach sądów pojawiło się światełko w tunelu dla sprzedawców. Jak wskazał Sąd Okręgowy w Gliwicach:

Ochrona praw konsumenta nie może odbywać się z rażącym naruszeniem praw przedsiębiorcy.

Pomyłka w cenie towaru na stronie sklepu internetowego

Ale zacznijmy od początku. W omawianej sprawie sprzedawca prowadził sklep internetowy, w którym sprzedawał elektryczne artykuły użytku domowego. Klient zakupił w sklepie internetowym fabrycznie nowy telewizor Samsung wart 5500 zł za cenę 55 zł z dostawą do domu za pośrednictwem kuriera za 50 zł. Łączna wartość sprzedaży wyniosła 105 zł. Sprzedawca następnie  za pomocą automatycznej wiadomości potwierdził dokonanie zakupu, prosząc o dokonanie przelewu 105 zł na wskazany rachunek bankowy. Kupujący dokonał zapłaty. Po niecałych 15 minutach od zakupu sprzedawca odrzucił zamówienie kupującego z uwagi na niedostępność towaru. Sprzedawca zwrócił także kupującemu uiszczoną kwotę 105 zł.

Konsument ostatecznie domagał się wykonania umowy i wskazywał na zawodowy charakter działalności pozwanego sprzedawcy, zobowiązujący go do zachowania szczególnej staranności w sporządzaniu oferty sprzedaży kierowanej do konsumenta.

Twierdził też, że błąd sprzedawcy nie może odbywać się kosztem naruszenia jego interesu jako kupującego. W odpowiedzi na to wezwanie kupującego sprzedawca odmówił wydania telewizora, a następnie w skierowanym do kupującego piśmie złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli dotkniętego wadą w postaci błędu.

Sąd Rejonowy uznał roszczenie konsumenta za uzasadnione

Powyższe okoliczności doprowadziły Sąd Rejonowy do przekonania, że roszczenie konsumenta jest uzasadnione. Wskazał, że strony zawarły umowę sprzedaży przedmiotowego telewizora, a powód wykonał wszystkie ciążące na nim obowiązki. Odrzucenie zamówienia z uwagi na rzekomą niedostępność towaru Sąd ocenił jako czynność bezskuteczną (sprzedawca nadal oferował ten sam telewizor, tylko że w cenie 5500 zł, a nie 55 zł.) podkreślając, że konsekwencje zaoferowania do sprzedaży towaru aktualnie niedostępnego w sklepie winny obciążać sprzedawcę, zważywszy na zawodowy charakter jego działalności (art. 355 § 2 kodeksu cywilnego).

Ostatecznie Sąd Rejonowy stanął na stanowisku – jak w wielu podobnych sprawach – że w sprawie nie wykazano by zawarta przez strony umowa była nieskuteczna, a błąd sprzedawcy nie może odbywać się kosztem konsumenta. Sprawa mogła by już zostać zakończona na tym etapie, ale od orzeczenia Sądu Rejonowego została wniesiona apelacja.

Sąd Okręgowy: ochrona interesów konsumenta nie uzasadnia rażącego naruszenia praw sprzedających

Sąd Okręgowy wskazał, że tak znacząca różnica pomiędzy ceną oferowanego towaru a jego faktyczną wartością poddaje w wątpliwość zgodność oferty z intencjami oferenta.

Zdaniem Sądu przedstawione wyżej okoliczności w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wskazują na błąd (zniekształcenie oświadczenia woli) i to na tyle oczywisty, że kupujący z łatwością mógł go zauważyć porównując ofertę złożoną przez sprzedawcę z ofertami innych sprzedających, a nawet bez dalszego sprawdzania kierując się jedynie zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Korzystał on bowiem uprzednio z tej formy zakupów i dysponował niezbędnym doświadczeniem, wobec czego nie mógł – oceniając sprawę racjonalnie – uznać za inną niż tylko obarczoną błędem cenę odpowiadającą setnej części wartości towaru nowego i luksusowego, jakim był przedmiotowy telewizor. Omawiane zniekształcenie miało także charakter istotny w rozumieniu art. 84 § 2 k.c. Według powszechnie przyjętego określenia obiektywna istotność błędu (tu: zniekształcenia) oznacza, iż błąd jest tego rodzaju, że żaden rozsądny człowiek, znający prawdziwy stan rzeczy, nie złożyłby oświadczenia woli tej treści. Oświadczenie woli w konfrontacji z rzeczywistością przedstawia się jako nieracjonalne, pozbawione uzasadnienia z punktu widzenia życiowego lub prawnego. Tak właśnie należy ocenić ofertę sprzedaży towaru za cenę odpowiadającą setnej części jego wartości.

Tym samym Sąd uznał, że uchylenie się od skutków oświadczenia woli złożone przez sprzedawcę było skuteczne. Podsumowując – w ocenie Sądu Okręgowego nie budzi żadnych wątpliwości, że w rozpoznawanym wypadku doszło do zamieszczenia na stronie internetowej sklepu sprzedawcy ceny przedmiotowego telewizora, która w istotny i łatwo zauważalny sposób nie odpowiadała faktycznej intencji sprzedawcy. W tych okolicznościach żądanie wydania telewizora wartego około 5.500 zł za cenę 55 zł należy ocenić jako nadużycie prawa. Ochrona interesów konsumenta, nie uzasadnia bowiem rażącego naruszenia praw sprzedających, do czego doprowadziłoby uwzględnienie żądania pozwu.

AKTUALIZACJA MARZEC 2018: Najnowszy wyrok sądowy potwierdza, że sprzedawca może powołać się na błąd

Prowadzona przez współpracująca z nami Kancelarię (https://kancelariabugajski.pl/) sprawa zakończyła się korzystnie dla sprzedawcy internetowego. Poniżej omawiamy najważniejsze szczegóły związane ze sprawą.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Fabrycznej rozpatrywał sprawę, w której klient sklepu internetowego kupił trzy lampy w cenie 1 zł za sztukę. Cena była wynikiem pomyłki systemu i powinna była wynosić 625 zł za sztukę. Na początku sprzedawca poinformował klienta, że w magazynie znajduje się tylko jedna z zakupionych przez niego lamp i to uszkodzona, oraz że czas oczekiwania na zamówienie wydłuży się w takim razie bezterminowo.

Klient postanowił czekać na realizację umów sprzedaży. Dopiero po tej wymianie wiadomości, po kilku dniach sprzedawca złożył oświadczenie się od skutków prawnych swojego oświadczenia woli na podstawie art. 84 k.c. Klient nie uznał jednak tego oświadczenia i wezwał sprzedawcę do wydania zakupionych produktów, a następnie wniósł do sądu pozew o wydanie. W pozwie wskazał, że sprzedawca dopiero po kilku dniach złożył oświadczenie o uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia woli z uwagi na błąd w cenie towaru.

Zdaniem klienta, oświadczenie było nieskuteczne ponieważ sprzedawca odmawiał realizacji zamówienia z innych przyczyn, tj. braku lamp na stanie sklepu, a następnie dopiero zdecydował się złożyć oświadczenie o uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia woli. Według klienta cena w wysokości 1 zł nie mogła stanowić pomyłki. Była działaniem marketingowym, polegającym na przyciąganiu klientów za pomocą niskich cen.

Sąd nie zgodził się z tymi argumentami. Jak wskazano w uzasadnieniu wyroku oddalającego powództwo:

„Artykuł 84 k.c. nie uzależnia sytuacji prawnej składającego oświadczenie woli od przyczyn powstania błędu, co uzasadnia twierdzenie, że okoliczność ta nie ma znaczenia i nawet rażące niedbalstwo nie wyklucza powołania się na błąd. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wyłania się wniosek, że każdy błądzący może powołać się na błąd, również przez siebie zawiniony.”

Warto podkreślić, że Sąd dostrzegł, iż obie strony w tej sytuacji miały argumenty na poparcie swoich racji. Klient mógł się poczuć zdezorientowany różnymi deklaracjami sprzedawcy do losów zakupionych przez siebie produktów. Mógł się także spodziewać, że skoro miał szczęście do wyjątkowej oferty, to nawet jeśli sprzedawca się pomylił, zrealizuje on zamówienie, trzymając się zadeklarowanej na stronie ceny. Z kolei sprzedawca nie powinien być zmuszony do realizacji skrajnie niekorzystnej dla siebie transakcji, spowodowanej błędem technicznym, który został wykorzystany przez klienta.

Tak więc Sąd musiał wziąć pod uwagę, zarówno prawa klienta, jak i uzasadnione interesy sprzedawcy. Ostatecznie uznał, że przesłanki do uchylenia się od skutków błędu zostały spełnione:

„W przedmiotowej sprawie niewątpliwie błąd pozwanej co do ceny był błędem istotnym. Trudno   sobie bowiem   wyobrazić, by przedsiębiorca zajmujący się sprzedażą detaliczną, oceniający sprawę rozsądnie, nie działając pod wpływem błędu, chciał sprzedać towar za 0,17 % wartości towaru, tym bardziej, że w przedmiotowej sprawie doszło zakupu aż trzech sztuk lamp. W związku z czym strata pozwanej wynosiłaby 1737 zł.” Sąd zauważył, że „w takim stanie rzeczy, powódka z łatwością winna błąd pozwanej zauważyć, dochodząc do wniosku, iż cena towaru nie jest realna”, a także, że sytuacja powinna klientowi „nasunąć wątpliwości co do realnej chęci sprzedaży po tak zaniżonej cenie.”

Z powyższych powodów, Sąd uznał że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie. Analizując uzasadnienie w tej sprawie, trzeba stwierdzić, że Sąd oparł się na literalnej treści art. 84 k.c. i uznał, że jego zastosowanie w powstałej sytuacji jest niewątpliwe. Sąd nie analizował tutaj ewentualnych praw konsumenta, co wskazuje, że uznał samą interpretację przepisu ogólnego dotyczącego czynności prawnych za wystarczającą. Jest to wniosek korzystny dla sprzedawców. Nawet pomimo pewnych początkowych niejasności co do ewentualnej realizacji umowy, sprzedawca zachował prawo do uchylenia się od jej realizacji ze względu na rażący błąd w cenie towaru.

Podsumowanie: sprzedawca nie jest na straconej pozycji

Jak pokazują powyższe orzeczenia, zarówno konsumenci, jak i sprzedawcy powinni się kierować przede wszystkim rozsądkiem, zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Pozwoli to uniknąć tego rodzaju sporów. Sprzedawcy nie są jednak bezbronni wobec konsumentów za każdym razem, kiedy w wyniku błędu systemu lub nieuwagi wystawią produkt za rażąco niską cenę. Pamiętajmy, że w powyższych orzeczeniach mowa o jednostkowych sprawach i każda tego typu sytuacja powinna być badana indywidualnie i to najlepiej przez prawnika. Jeżeli masz tego typu problem napisz do nas.

Przykładowy dla Sprzedawców wzór pisma – oświadczenie sprzedawcy o uchyleniu się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu (pomyłka w cenie)

Zaproszenie do bezpłatnego audytu regulaminu sklepu

Często w regulaminach sklepów internetowych możemy znaleźć zapisy, który mają „chronić” sprzedawcę przed opisaną wyżej sytuacją. Niestety, nierzadko kończy się to wytoczeniem przez UOKiK przeciwko sprzedawcy postępowania o uznanie takiego postanowienia za niedozwolone i wpisaniem go do rejestru klauzul niedozwolonych UOKiK – przykład poniżej:

Numer wpisu: 2499 Data wyroku: 2011-01-14 „Nailsworld” Sylwia Skurzyńska „Firma zastrzega sobie także prawo do odmowy realizacji zamówienia w szczególnych przypadkach np. gdy na stronie w opisie wkradł się błąd dotyczący pojemności lub ceny”

UOKiK może nakazać usunięcie takiego postanowienia i opublikowanie oświadczenia o zaprzestaniu stosowania niedozwolonego postanowienia. Jeżeli UOKiK stwierdzi, że postępowanie sprzedawcy narusza zbiorowe interesy konsumentów może dodatkowo m.in. nałożyć na niego karę finansową w wysokości do 10% przychodów całej firmy za poprzedni rok.

Aby uniknąć takich konsekwencji posiadania klauzul niedozwolonych w regulaminie sklepu specjalnie dla Sprzedawców Internetowych przygotowaliśmy propozycję darmowego sprawdzenia regulaminu sklepu internetowego pod kątem klauzul niedozwolonych – bezpłatny audyt regulaminu. Dzięki temu szybko dowiesz się, czy Twój regulamin je zawiera i unikniesz dotkliwych kar finansowych.

Newsletter prawny dla sprzedawców internetowych

Dowiesz się pierwszy o ważnych zmianach w prawie i otrzymasz specjalne zaproszenia na nasze webinary z prawnikiem!

ZAPISZ SIĘ!

SUKCES - zapisałeś się!