Decyzja UOKiK – W tym wpisie omówimy decyzję wydaną przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów przeciwko Apart Sp. z o.o. z siedzibą w Suchym Lesie. Jest ona o tyle ciekawa, że porusza wiele newralgicznych kwestii, które dotyczą większości sprzedawców zarówno tradycyjnych, jak i internetowych (decyzja RBG-25/201). Kontrola UOKiK dotyczyła nie tylko regulaminu sklepu internetowego, ale także treści zawartych na paragonach sprzedawcy.

Tytułowy milion złotych kary to  ryzyko, jakie wiąże się z naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów. W takim wypadku Prezes UOKiK może nałożyć karę pieniężną sięgającą do 10 % przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Należy pamiętać, że naruszeniem zbiorowych interesów konsumentów jest także stosowanie klauzul niedozwolonych z rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK.

Przejdźmy do omówienia poszczególnych zagadnień zawartych w decyza UOKiK. Dla ułatwienia podzielimy je na braki informacyjne, klauzule niedozwolone oraz informacje wprowadzające w błąd lub niepełne.

Klauzule niedozwolone

„APART nie odpowiada za zapewnienie możliwości umówienia się z Kurierem na konkretną godzinę, ani nie ponosi odpowiedzialności za wydłużony czas dostawy, za który odpowiada Kurier.”

Dlaczego niedozwolona: Dla pełnej jasności należy dodać, iż sprzedawca zastrzegł sobie w regulaminie możliwość samodzielnego wskazania kuriera, za pośrednictwem którego dostarczy zamówiony towar. Prezes UOKiK wywnioskował, iż skoro sprzedawca sam wybiera kuriera, to może wybrać również kuriera, który nie będzie profesjonalistą. W tym ostatnim wypadku zmieniają się zasady odpowiedzialności sprzedawcy za wykonanie usługi przewozu na bardziej korzystne dla klienta, czego kwestionowana klauzula nie uwzględnia. Ponadto to sprzedawca jest obowiązany wykazać, iż posługuje się profesjonalistą – zapis w regulaminie nie może tej reguły zmieniać na niekorzyść konsumenta.

Wybierając kuriera sprzedawca może bowiem odpowiadać dwojako:

1) gdy wybiera przewoźnika profesjonalistę (np. DHL, czy K-EX) odpowiada na podstawie art. 429 kodeksu cywilnego. Oznacza to, że wystarczy wykazanie przez niego powierzenia przewozu profesjonaliście, co zwalnia go z odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez przewoźnika;

2) gdy wybiera przewoźnika nieprofesjonalistę (np. kiepska firma kurierska) odpowiada na zasadach ogólnych i to on będzie co do zasady odpowiedzialny za poniesioną przez konsumenta szkodę.

Zdaniem Prezesa UOKiK kwestionowane postanowienie jest nieuczciwe wobec konsumenta i stawia go w nierównorzędnym położeniu wobec przedsiębiorcy, od którego decyzji zależy przecież jakiego kuriera wybierze.

 „Klient w przypadku stwierdzenia, że: (…) 4) towar jest uszkodzony zobowiązany jest odmówić odbioru przesyłki, spisać protokół w obecności Kuriera i jak najszybciej skontaktować się z APART za pośrednictwem serwisu, pod rygorem uznania, że towar został dostarczony Klientowi w stanie zgodnym z umowa.”

 „Sprawdzenie stanu przesyłki przy odbiorze oraz sporządzenie protokołu odbioru spisanego w obecności kuriera lub listonosza jest podstawa do uznania reklamacji co do niezgodności towaru z Umowa”

Dlaczego niedozwolone: kwestionowane postanowienia nie uwzględniają uszkodzeń mechanicznych lub braków towaru, które mogą być “ukryte”, tj. niewidoczne dla klienta w chwili odbioru towaru. Prezes UOKiK zauważył, że niektóre uszkodzenia mogą ujawnić się dopiero po użyciu danego produktu, a nawet po dłuższym jego użytkowaniu. W tym wypadku takie wady towary nie zostaną zgłoszone kurierowi przy odbiorze towaru. Kwestionowana klauzula umożliwia natomiast sprzedawcy odrzucenie reklamacji, także co do tych wad, które nie były widoczne przy odbiorze towaru. Za niedozwolone uznane zostało uzależnienie uznania reklamacji od sporządzenia protokołu w obecności kuriera. Prezes zwrócił uwagę także na możliwość wystąpienia złej woli po stronie kuriera, który nawet mimo żądania konsumenta nie sporządzi protokołu. Przy skrajnej interpretacji kwestionowanych postanowień, konsument również zostałby pozbawiony swoich uprawnień.

 „Reklamujący upoważnia APART – po upływie 6 miesięcy, licząc od dnia doręczenia pierwszego powiadomienia o możliwości odbioru towaru, nie wcześniej jednak niż po upływie terminów zakreślonych w ww. wezwaniach, do przyjęcia, iż Reklamujący z własnej woli wyzbył się własności towaru poprzez jego porzucenie w rozumieniu art. 180 KC.”

Dlaczego niedozwolona: postanowienie wyłącza odpowiedzialność sprzedawcy za powierzony mu do naprawy sprzęt i uwalnia go z obowiązku zwrotu rzeczy właścicielowi po wykonaniu umowy. Nieodebranie sprzętu z naprawy w terminie nie może być uznane za jego porzucenie. Co prawda mamy tutaj do czynienia z wyzbyciem się posiadania rzeczy, jednak niezbędny jest tutaj także zamiar jej porzucenia po stronie konsumenta. Sprzedawca nie może przyznawać sobie prawa do interpretacji zachowania konsumenta, która to interpretacja prowadzi ostatecznie do pozbawienia klienta własności rzeczy. Prezes UOKiK zauważył, że postanowienie jest przejawem nadużywania uprzywilejowanej pozycji kontraktowej przez sprzedawcę, który liczy na brak świadomości prawnej konsumenta.

Na marginesie wskazano, że oddanie sprzętu do naprawy oznacza zawarcie w sposób dorozumiany umowy przechowania. Ulega ona rozwiązaniu wskutek odebrania sprzętu przez klienta. Natomiast w sytuacji, gdy klient nie odbiera sprzętu, umowa również ulega rozwiązaniu, a sprzedawca może naliczyć klientowi wynagrodzenie za bezumowne przechowanie rzeczy.

 „Spory powstające przy wykonywaniu umowy kupna-sprzedaży rozstrzygane będą przez Sąd powszechny właściwy dla siedziby APART”

Dlaczego niedozwolona: jest to jedna z częstszych klauzul niedozwolonych w rejestrze prowadzonym przez Prezesa UOKiK. Postanowienie jest niedozwolone ze względu na narzucanie konsumentowi sądu, który nie jest właściwy zgodnie z przepisami ustawy. Kwestionowane postanowienie ustala właściwość sądu niekorzystną dla konsumenta nawet w sytuacji, gdy powodem jest sprzedawca.

Braki informacyjne:

 niezamieszczenie w regulaminie korzystania ze sklepu internetowego na stronie www.apart.pl, warunków świadczenia usług elektronicznych, tj. wymagań technicznych niezbędnych do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca

Dlaczego brak informacyjny: Obowiązek podania tych informacji wynika z  art. 8 ust. 3 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług droga elektroniczna (Dz. U. Nr 144, poz.1204 ze zm.).

Nierzetelne, niepełne lub nieprawdziwe informacje: 

 „Jednocześnie ze złożeniem oświadczenia Konsument zobowiązany jest do zwrotu towaru (…)”

Dlaczego nierzetelna, niepełna lub nieprawdziwa: wskazany zapis wprowadza konsumentów w błąd w zakresie prawa odstąpienia od umowy i ogranicza jego prawa w tym zakresie. Zgodnie z przepisami do odstąpienia od umowy wystarczy samo złożenie oświadczenia o odstąpieniu. Oczywiście w razie odstąpienia od umowy klient obowiązany jest do niezwłocznego zwrotu towaru. Sam zwrot towaru nie jest jednak warunkiem koniecznym dokonania odstąpienia, a jedynie obowiązkiem powstałym w jego wyniku.

 „Różnice w wyglądzie towarów wynikające z ustawień sprzętu komputerowego (np. kolor towaru, proporcja towaru, itp.) nie stanowią podstawy do reklamacji zakupionego towaru”

Dlaczego nierzetelna, niepełna lub nieprawdziwa: powyższa informacja wprowadza w błąd konsumenta, co do uprawnienia składania reklamacji w wypadku niezgodności towaru z umowa. Niezgodność ta ma wynikać z różnic między towarem otrzymanym, a towarem widniejącym na stronie internetowej sklepu, który był przedmiotem zamówienia. Prezes UOKiK zauważył, że sprzedawca z jednej strony wyłącza możliwość składania reklamacji w sytuacji złego ustawienia sprzętu konsumenta, a z drugiej strony – o czym była mowa już wyżej – nie wskazuje konsumentowi prawidłowych ustawień sprzętu, które pozwoliłyby optymalnie przeglądać stronę internetową sklepu. Takie postanowienie może prowadzić do nadużyć ze strony sprzedawcy także ze względu na otwarty charakter różnic mogących wyniknąć z nieprawidłowych ustawień. Zakwestionowane postanowienie może wyrabiać u konsumentów błędne przekonanie, że nie służą im uprawnienia do dochodzenia roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową.

Warto jednak wskazać, że Prezes UOKiK ma świadomość, że u każdego konsumenta produkty prezentowane na monitorze mogą się różnić ze względu na specyfikę danego sprzętu elektronicznego, jego parametry i indywidualne ustawienia. Nie upoważnia to jednak sprzedawcy do odgórnego wyłączenia swojej odpowiedzialności za różnice w wyglądzie produktów, w sytuacji gdy nie wskazuje on obiektywnych kryteriów, przy zastosowaniu których konsument miałby pewność, że to co zobaczył na monitorze, zgadza się z tym co otrzyma w momencie odbioru zamówienia. Dalej Prezes UOKiK dodał, iż nawet wskazanie takich parametrów nie może jednak powodować automatycznego odrzucania reklamacji. Ostatecznie spór taki winien być rozstrzygnięty przez niezawisły sąd.

 „PODSTAWA PRZYJĘCIA REKLAMACJI JEST PARAGON Dz. USTAW NR 141 Z DN. 5 WRZEŚNIA 2002 ZAPŁACONO KARTĄ BĄDŹ GOTÓWKĄ”

Dlaczego nierzetelna, niepełna lub nieprawdziwa: powyższa informacja wprowadza konsumentów w błąd, co do przysługujących im uprawnień, w zakresie możliwości składania przez nich reklamacji z tytułu niezgodności towaru z umową. Żaden przepis prawa nie uzależnia reklamacji od przedłożenia paragonu fiskalnego. Konsument może wykazać fakt zakupu towaru u konkretnego sprzedawcy także innymi dostępnymi środkami dowodowymi.

Podsumowanie

Decyzja UOKiK Wiele ze wskazanych powyżej postanowień i informacji nadal obecna jest w regulaminach sklepów internetowych. Przy tej okazji warto prześledzić swój obecny regulaminu. O ile bowiem jedno postępowanie przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów niesie ze sobą ryzyko poniesienia kosztów postępowania w wysokości około 1.500 zł, to w wypadku postępowania przed Prezesem UOKiK ryzyko to może być o wiele większe. Należy pamiętać, że do obliczania wysokości kary uwzględnia się cały przychód przedsiębiorcy za poprzedni rok rozliczeniowy, a nie tylko przychód wygenerowany ze sprzedaży internetowej.

Z decyzji Prezesa UOKiK wynika, iż regulamin sklepu internetowego powinien zawierać jedynie niezbędne minimum informacji, a wszelkie postanowienia niejasne i wprowadzające w błąd działają ostatecznie na niekorzyść sprzedawcy.

Decyzja UOKiK jest jeszcze nieprawomocna i spółce Apart przysługuje odwołanie do Sądu.

Zachęcamy do skorzystania z przydatnego narzędzia – wyszukiwarki klauzul niedozwolonych z rejestru UOKiK.

5.00 avg. rating (98% score) - 4 votes

Zapisz się na nasz bezpłatny newsletter prawny dla Sprzedawców i otrzymaj poradnik

Przygotuj się do zmian przepisów od 2023 - ponad 35 stron treści od doświadczonych prawników dla Ciebie!

SUKCES - zapisałeś się!